ส่วนประกอบพื้นฐานในระบบสัญญาณเสียง
1. Tranducer อุปกรณ์แปลงสัญญาณเสียงให้เป็นพลังงานไฟฟ้าเช่น ไมโครโฟน หรือ เครื่องเล่น CD
2. Mixing อุปกรณ์รวมสัญญาณและผสมเสียง เช่น Mixer, Effect และ Processor
3. Amplification ระบบขยายสัญญาณเสียงเพื่อที่จะออกไปยังลำโพง
4. Output อุปกรณ์ให้เสียง เช่น ลำโพง

Microphone (ไมโครโฟน)
โดยปกติที่นิยมใช้งานมี 2 แบบ

1. Dynamic Microphones
– เป็นไมโครโฟนที่ใช้งานง่าย ทนทาน
– ใช้งานได้โดยไม่ต้องใช้ไฟฟ้า (Phantom Power)
– ราคาไม่แพงมากนัก
– มีแกนแม่เหล็กและขดลวดพันรอบ มีไดอะแกรม
– เมื่อเสียงปะทะแกนแม่เหล็กจะเกิดเสียง

2. Condenser Microphones
– รับสัญญาณได้ดี ในทุกย่านความถี่ (20Hz- 20KHz)
– ต้องใช้ Phantom Power (+48V)
– เป็นอุปกรณ์บอบบาง ต้องระวังการกระแทกและความชิ้น
– ภายในเป็นแผ่นรับเสียงไดอะแกรม 2 แผ่นบางๆขั้วบวกและลบ
– เมื่อใช้ไฟฟ้าแผ่นไดอะแกรมจะทำงานทำให้เกิดเสียง

รูปแบบการรับสัญญาณไมโครโฟนหลักๆจะ มี 4 แบบ
1. Cardioid รับสัญญาณด้านเดียว ไมโครโฟนประเภทนี้จะรับสัญญาณเสียงได้ดีที่สุดทางด้านหน้า ต่อเนื่องไปยังด้านข้าง (ที่มุม 90 องศา เสียงจะลดลงประมาณ 6 dB) ส่วนทางด้านหลังนั้นไม่รับเสียงเลย ดังนั้นรัศมีการรับเสียงจะเป็นลักษณะแบบรูปหัวใจ การที่เป็นไมค์ที่ไม่รับเสียงจากด้านหลัง จึงมีความเหมาะสมที่จะนำไปใช้ในสถานการณ์ที่ต้องใช้ไมค์หลายๆ ตัวร่วมกัน และ ไม่ต้องการที่จะบันทึกเสียงบรรยากาศของห้องเข้ามามากๆ

2. Hypercardioid มีลักษณะคล้าย Cardioid ตรงที่จะรับเสียงได้ดีมากที่สุดด้านหน้า แต่สิ่งที่แตกต่างคือ จะรับสัญญาณเสียงได้น้อยที่ด้านข้างทั้งสองข้าง คือ ประมาณตำแหน่งองศาที่ 150 – 160 และ 200 – 210 Hypercardioid มักจะนิยมใช้ในกรณีที่ต้องการทิศทางการรับเสียงที่แคบกว่า Cardioid และ Supercardioid มีรัศมีการรับเสียงแบบนี้ มักนิยมใช้ในสถานการณ์ที่ต้องการแยกการบันทึกเครื่องดนตรีที่อยู่ใกล้กันมาก เป็นต้น

3.Supercardioid มีรัศมีการรับเสียงด้านหน้าที่แคบกว่า Cardioid แต่จะมีลักษณะที่คล้ายกับ Hypercardioid มาก ต่างกันตรงที่ รัศมีการรับเสียงที่ด้านหลังจะแคบกว่ามาก

4. Figure 8 ไมโครโฟนประเภทนี้ รับสัญญาณได้เกือบเท่ากัน ทั้งด้านหน้าและด้านหลัง แต่จะรับได้น้อยมาก ที่ด้านข้าง พื้นที่การรับเสียงจึงมีลักษณะคล้ายกับเลข 8 ที่จุดตัดกันของเลข 8 เป็นตำแหน่งของไมโครโฟน ไมโครโฟนประเภทนี้ยังถูกเรียกได้ในอีกชื่อหนึ่งคือ Bi-Directional แนวการใช้งานนั้นสามารถใช้กับการร้องของนักร้องสองคนโดยแต่ละคนในแต่ละด้านของไมค์หรือการอัดเสียงเครื่องดนตรีโดยด้านหนึ่งรับเสียงจากเครื่องดนตรีและอีกด้านหนึ่งจับบรรยากาศของห้อง เป็นต้น

ขั้วต่อ สัญญาณเสียง
หัวแจ็คหลักๆในการต่อสัญญาณเสียงมี 4 แบบ คือ แบบ XLR, แบบ Phone, แบบ RCA และแบบ USB

ชนิดของ Mixer มี 4 แบบ
1. Analog Mixer เป็นระบบวงจรไฟฟ้าภายใน ใช้งานง่าย
2. Digital Mixer เป็นระบบวงจรไฟฟ้ารวมกับข้อมูล มีระบบการใช้งานที่ยุ่งยากขึ้น
3. Power Mixer เป็น Mixer ที่รวมกับ Power Amp
4. All in one Mixer เป็น Mixer ที่สามารถขับกำลังเสียงและให้เสียงได้ในตัวแบบครบชุด

Equalizers คือการปรับระดับสัญญาณเสียง โดยปกติจะแบ่งเป็น 3 ระดับ คือ เสียงต่ำ เสียงกลางและเสียงสูง โดยบางครั้งอาจมีการแบ่งเป็น High Mid และ Low mid

เสียงต่ำ คือกลุ่มสัญญาณเสียงในระดับต่ำกว่า 100 Hz เป็นกลุ่มย่านเสียงต่ำของเครื่องดนตรี มวลของเสียงจะมีขนาดใหญ่และหนา หากเพิ่มมากขึ้นจะฟังเบลอไม่คมชัด

เสียงกลาง คือกลุ่มสัญญาณเสียงตั้งแต่ 250 Hz ถึง 5 KHz เป็นกลุ่มย่านเสียงปกติของเครื่องดนตรีและนักร้อง โครงร่างเสียงจะชัดเจน มีพลัง

เสียงสูง คือกลุ่มสัญญาณเสียงตั้งแต่ 10 KHz โดยจะเป็นเสียง Overtones ของเครื่องดนตรี ให้เสียงเครื่องโลหะชัดเจน เนื้อเสียงมีความคม หากลดมากไปเสียงจะฟังดูไม่โปร่ง

Trick ในการเลือกเครื่องเสียงที่ดีควรเลือกลำโพงที่มีกำลังขับที่ต้องการ จากนั้นจึงเลือกตัว Power Amp ที่เหมาะสมกับลำโพงนั้นๆ

แหล่งที่มา Yamaha Pro Audio Thailand

พื้นฐานสัญญาณเสียง

Posted on 27/04/2018 by ZunWu

พื้นฐานสัญญาณเสียง

ธรรมชาติของเสียงในอากาศจะมาเป็นลักษณะคลื่นขึ้น/ลง ซึ่งจะมีความเข้มหรือความเบาบางสลับกันไป หากความเข้มของเสียงสูง เสียงจะมีความดัง ในขณะที่ความเข้มต่ำ เสียงจะเบา

การเป็นผู้ทำงานด้านเสียงควรจะมีคุณสมบัติดังนี้

1. ชื่นชอบการฟัง / รักในเสียงดนตรี
2. มีความเข้าใจในความแตกต่างของดนตรีแต่ละแนว
3. ตระหนักถึงความเป็นดนตรีและความมุ่งหมายของผู้แสดงเป็นหลัก
4. เป็นผู้ที่พร้อมช่วยเหลือผู้อื่นเสมอ
5. ไม่ควรมี Ego ควรตระหนักถึงการเรียนรู้
6. แสวงหาสิ่งแปลกใหม่เสมอ
7. มีไหวพริบ ทักษะ
8. มีมุมมองในด้านกว้าง พร้อมเปิดใจรับฟังสิ่งใหม่และเพื่อนร่วมงาน

คลื่นเสียงจะแบ่งเป็นสองส่วน
1. Amplitude หรือ dB เป็นขนาดความดังหรือความเข้มของเสียง
2. ความยาวคลื่น โดยคลื่นเสียงจะเดินทางเป็นลักษณะคลื่นวน 1 รอบ เป็น 360 องศา ค่าความถี่เสียงมีหน่วยเป็น Hz หรือ เฮิร์ซ หมายความว่า เสียงเดินทางกี่รอบใน 1 วินาที หากเสียงเดินทางหลายรอบจะเรียกว่า High-pitched sound หรือคลื่นความถี่สูง ลักษณะเสียงจะสูง โดยปกติแล้วระดับเสียงที่คนฟังได้คือ 20-20000 Hz แต่จะได้ยินมากสุดที่ 500-6000 Hz

หลักการคำนวณคลื่นเสียงมีสูตรคือ ความยาวคลื่น (m) = ความเร็วเสียง (m/s) / ความถี่เสียง (Hz)

Phase คือ ระยะห่างของจุดเริ่มต้นของคลื่นสัญญาณเสียง 2 คลื่น หรือระยะเวลาการเริ่มต้นของคลื่นสัญญาณเสียง 2 คลื่น คำว่าระยะห่างคือ ระยะที่คลื่นสัญญาณเสียงกำเนิดออกมา 2 คลื่นสัญญาณที่มีระยะห่างเราวัดกันเป็นองศาว่าห่างกันกี่องศา หรือระยะเวลาทีี่คลื่นเสียงเกิดขึ้นใช้เวลาห่างกันเท่าไหร่ เราเปรียบเทียบหรือวัดความถี่ใดความถี่หนึ่งเท่านั้น เรื่องของ Phase นี้เราสามารถแบ่งออกได้หลักๆ 3 รูปแบบคือ

1. In Phase คือลักษณะของคลื่นเสียง 2 คลิื่นสัญญาณเกิดขึ้นพร้อมกันในเวลาเดียวกันโดยมีทำให้องศาที่เกิดขึ้นตรงกันคือ 0 องศา สิ่งที่ได้คือ คลื่นเสียง 2 คลื่นสัญญาณเมื่อรวมตัวกันคลื่นจะใหญ่ขึ้น นั่นเท่ากับว่าเสียงที่เราได้จะดังขึ้นอีกเท่าตัวนั่นคือ 3dB อธิบายง่ายคือ ถ้า Phase ตรงกัน เสียงจะดังขึ้นโดยไม่มีการเปลี่ยนแปลง

2. Out of Phase คือลักษณะของคลื่นเสียง 2 สัญญาณเกิดในเวลาที่ต่างกันและระยะห่างของจุดกำเนิดคลื่นมีถึง 180 องศา ทำให้คลื่นเสียงที่ได้มีเสียงเบาถึงระดับ 0dB ในความถี่ใดความถี่หนึ่ง ทำให้เราไม่สามารถได้ยินเสียงนั้นได้ โดยปกติส่วนมากการเกิด Out of Phase นั้นมักจะเกิดจากการทำสายสัญญาณสลับขั้วกัน

3. Phase Shift คือลักษณะของคลื่นเสียง 2 คลื่นสัญญาณเกิดขึ้นในเวลาที่ต่างกันและระยะห่างของจุดกำเนิดคลื่นเริ่มต้นตั้งแต่ 1 องศาไปเรื่อยๆแต่ไม่ถึง 180 องศา ทำให้เสียงบางช่วงก็ดังขึ้นและบางช่วงก็เบาลง ซึ่งในงาน Live ที่เราทำอยู่ในปัญจุบันจะไม่สามารถหลีกหนีเรื่องของ Phase Shift ไปได้เลย และ Phase Shift นี่แหละที่ทำให้เสียงเกิดมิติเสียง Stereo ขึ้นมาทำให้เพลงนั้นน่าฟังมากขึ้น

ค่าความดังของเสียงจะเพิ่มขึ้น 3 dB เสมอ โดยการจะทำให้เพิ่ม 3 dB จะต้องเพิ่มพลังงานแหล่งกำเนิดเสียงเป็น 2 เท่า เช่น ใช้ลำโพง 1 ตัว ให้เสียง 60 dB แต่หากเพิ่มลำโพงมาอีก 1 ตัว เสียงที่ได้จะไม่ใช่ 120 dB โดยจะเพิ่มเป็น 63 dB เท่านั้น

แหล่งที่มา Yamaha Pro Audio Thailand